烏茲別克語音節轉行語法及相關練習

導語：在書寫烏茲別克的多音節單詞時會出現一行寫不下，即單個單詞音節轉行的情況，現在將其規則列舉如下：

1.一個音節的字母不可以分開，如： tin-chi-di, uni-ver-si-tet, ki-tob-lar;

2.如果單詞的第一個音節僅由一個母音組成，那麼該音節不能單獨放在行尾，如： o-paning不行，而應該是 opa-ning, u-kamga不行，而應該是 ukam-ga;

3.如果單詞的最後一個音節僅由一個母音組成，那麼該音節也不能單獨放在次行首，如： mudofa-a 不行，而應該是mudo-faa, mudda-o不行，而應該是 mud-dao;

4.隔音符(‘)在音節轉行時一直在第一個行，如：va’-da, ma’-ri-fat, san’-at, in’-om;

5.字母的縮寫不轉行，如：O’zR, O’zMU, XXR, MMU, AQSh, 2008, 246, 89, XIX, XXX 等

6.擁有數字的也不轉行，如： 2-kurs, 15-guruh, 2008-yil, 8-oktabr, 9kg, 3km, 5m, 100gr, 70ga 等;

7.人的姓名不轉行，如：mov, pova 等

8.單個字母ng, sh, ch 也不可以轉行： 不是ton-gi，而是to-ngi, 不是ko’n-gil，而是ko’-ngil, 不是Tos-hkent，而是Tosh-kent, 不是pic-hoq，而是pi-choq

注意：當不能轉行的情況出現時，該單詞可以整個留在第一行，或整個寫入第二行。

　　13.2. 練習。

1. 請讀並請翻譯。並將重標的`單詞劃分音節。

Mening onam shifokor. Malika maktabga ketdi. Davron zavodda ishchi bo’lib ishlaydi. Yakshanba kuni biznikiga mehmonlar keladi. Gulnoraning tog’asi mohir oshpaz. Toshkent katta va chiroyli shahar. Qushlar janubga uchib ketdi. Daraxtlar gulladi. Darsda Nigora, Ravshan va Ziyoda yo’q. Do’konda har xil meva va sabzavotlar ko’p. Sizlar dars tayyorladingizlarmi?

2. 請劃分單詞音節。

tonggi, aqlli, darsga, sinfdagi, oqko’ngil, ko’kka, unga, gaplar, shahar, daftarning, bormoqchimiz, singlim, tenglama, ma’noli, a’lochi, Ra’no, san’atkor, ta’lim, O’zMU, XXR, 2009-yil, XX asr, inglizcha, kongress, transport.

3. 用下列所給單詞造句。

1. bekat, bor, ikki, mashina.

2. bugun, dars, o’zbek tili, soat, bir.

3. Indin, bolalar, to’p, o’ynamoq, maydon.

4. va, singil, men, o’quvchi.

5. maktab, katta, chiroyli, va, yorug’.

4. 選詞填空並翻譯句子。

...(keyin, bugun).... chorshanba kuni. Ob-havo ... (juda, eng)... ochiq. Men ...(supermarketga, darsga)... keldim. Biz o’zbek tili darsida ...(chiroyli, yangi)... so’zlarni ...(o’rgandik, suratga olamiz)... ...(o’quvchi, o’qituvchi)... bilan o’zbekcha musiqa ...(tingladik, ketdik)... Bizga ...(o’zbekcha, o’zbek tili)... musiqa yoqadi.

13.3.對話範例。

–Bir hafta necha kundan iborat?

-Bir hafta yetti kundan iborat.

-Kunlarning nomlarini bilasizmi?

-Ha, bilaman: dushanba, seshanba, chorshanba, payshanba, juma, shanba va yakshanba.

-Bugun qaysi kun?

-Bugun dushanba.

-Ertaga-chi?

-Ertaga seshanba.

-Payshanbadan keyin qaysi kun keladi?

-Payshanbadan keyin juma keladi.

-Jumadan keyin-chi?

-Jumadan keyin shanba.

-Shanba va yakshanba qanday kunlar?

-Shanba va yakshanba dam olish kunlari.

-Kechirasiz, aytolmaysizmi, hozir soat necha?

-Marhamat, hozir soat 15.40.

-Bilmaysizmi, “Tian cheng” bozori nechagacha ishlaydi?

-Menimcha, soat 17 gacha.

-Demak, ulgurar ekanman-da?

-Ha, bemalol ulgurasiz. Nima sotib olmoqchisiz?

-Bugun do’stimning tug’ilgan kuni, unga sovg’a olmoqchiman.

-Xaridingiz baroridan kelsin.

-Rahmat.

　　13.4. 文章。

Mening do’stim.

Mening do’stlarim ko’p. Botir – ulardan biri. U samarqandlik. Botir 19 yosh. U ham talaba. Do’stim Botir juda kelishgan yigit.

Biz hozir Pekinda birga yashaymiz. Biz o’zbek tilini o’rganamiz. Botir sport bilan shug’ullanishni, kitob o’qishni yaxshi ko’radi. Biz tez-tez kutubxonada birga kitob o’qiymiz. Bo’sh vaqtimizda birga kelajak va orzularimiz haqida suhbatlashamiz.

Botir mening yaxshi do’stim.

　　課後習題

1.記住以下所給詞的意思。

kelishgan 英俊的

yashamoq 居住

o'rganmoq 學習

kutubxona 圖書館

birga 一起

kelajak 未來

orzu 理想

2.記住以下的片語或句型。

biri ...之一

n shug'ullanmoq 從事什麼

yaxshi ko'rmoq 喜歡什麼

bo'sh vaqtda 在空閒的時間段裡

... haqida suhbatlashmoq 討論什麼

3.用上述所給的片語或句型造句。

4.翻譯課文。

5 熟讀課文並回答下列問題。

(1)Botir kim?U qayerlik?U necha yosh?U qanday yigit?

(2)Biz hozir qayerda yashaymiz va nimani o'rganamiz?

(3)Botir nimani yaxshi ko'radi?

(4)Bo'sh vaqtimizda nima qilamiz?

6.熟讀課文並以Botir的角度轉述文章。

7.請以Mening do’stim為題寫一篇小作文。

8.請對全文進行音節劃分。